CTE ची मोठी कारवाई; देशातील हजारो शिक्षण संस्थांची मान्यता केली रद्द

School Edutech जून ०५, २०२५ 0

NCTE ची मोठी कारवाई; देशातील हजारो शिक्षण संस्थांची मान्यता केली रद्द

✍️ School Edutech Team

राष्ट्रीय शिक्षण धोरण २०२० (NEP) लागू झाल्यानंतर राष्ट्रीय शिक्षक शिक्षण परिषद (NCTE) ने देशभरातील शिक्षक शिक्षण संस्थांची गुणवत्ता तपासणी सुरू केली आहे. यामध्ये अनेक शिक्षण संस्था संशयाच्या भोवऱ्यात आल्या आहेत. त्यांना २०२१-२२ व २०२२-२३ या वर्षांचे कार्यप्रदर्शन मूल्यांकन अहवाल (PARs) सादर करण्याचे निर्देश देण्यात आले होते. मात्र अनेक संस्थांकडून कोणताही प्रतिसाद मिळाला नाही.

यामुळे NCTE ने देशभरातील २,२२४ शिक्षण संस्थांची मान्यता रद्द केली आहे. ही कारवाई आतापर्यंतची सर्वात मोठी आहे. अजूनही ४०० ते ७०० संस्थांची मान्यता रद्द होण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. यामुळे अंदाजे २,७०० ते ३,००० शिक्षण संस्था NCTE च्या कारवाईच्या कक्षेत आहेत.

📌 कारवाईची कारणे :

PAR अहवाल वेळेत न सादर करणे
वारंवार ईमेल व नोटीस देऊनही प्रतिसाद न देणे
गुणवत्तेच्या निकषांवर अपयशी

CBSE ने आधीच ‘डमी शाळा’ बंद करण्यास सुरुवात केली आहे आणि AICTE नेही पूर्वी अशा प्रकारे कारवाई केली होती. याच धर्तीवर NCTE नेही आपली मोहीम तीव्र केली आहे.

📊 राज्यवार आकडेवारी (रिजननुसार):

दक्षिण रिजन: ८७२ संस्था
पश्चिम रिजन: ६८६ संस्था
उत्तर रिजन: ६३७ संस्था
पूर्व रिजन: २९ संस्था

इतक्या मोठ्या प्रमाणात मान्यता रद्द करण्याची ही पहिलीच वेळ आहे. १२ जून २०२५ रोजी NCTE या संस्थांची यादी आपल्या अधिकृत संकेतस्थळावर प्रसिद्ध करणार आहे. यामध्ये मान्यता रद्द झालेल्या व अद्याप मान्य संस्थांची माहिती दिली जाईल.

राष्ट्रीय शिक्षक शिक्षण परिषदेने (NCTE) घेतलेली ही मोठी कारवाई देशातील शिक्षण संस्थांच्या गुणवत्ता नियंत्रणासाठी एक निर्णायक पाऊल मानले जात आहे. शिक्षण हे केवळ प्रमाणपत्र मिळवण्यासाठी नसून, दर्जेदार शिक्षक घडवण्यासाठी असते. अशा संस्थांना बंद करण्यात येणे म्हणजे शिक्षणाच्या बाजारीकरणाला आळा घालण्याचा प्रयत्न आहे. काही संस्था केवळ मान्यता मिळवून प्रशिक्षण न देता प्रमाणपत्र देत होत्या, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांचे आणि पालकांचे मोठे नुकसान होत होते. या कारवाईमुळे भविष्यात इतर शिक्षण संस्था अधिक पारदर्शक व नियमबद्ध पद्धतीने कार्य करतील, अशी अपेक्षा आहे. तसेच कार्यप्रदर्शन मूल्यांकन (Performance Appraisal Report - PAR) सारख्या प्रक्रिया नियमितपणे राबवल्यास शिक्षण प्रणाली अधिक विश्वासार्ह आणि गुणवत्ता प्रधान बनेल. विद्यार्थ्यांना दर्जेदार शिक्षक मिळणे हे केवळ नोकरीसाठी नव्हे, तर देशाच्या शैक्षणिक व सामाजिक विकासासाठीही अत्यंत महत्त्वाचे आहे. NCTE ची ही मोहीम केवळ कारवाईपुरती मर्यादित न राहता, ही देशातील शिक्षक शिक्षण प्रक्रियेला नवे वळण देणारी ठरावी, अशी अपेक्षा आहे. यामुळे भविष्यात शैक्षणिक धोरण अधिक मजबूत, पारदर्शक व गुणवत्तापूर्ण होईल. पालक, विद्यार्थी आणि शिक्षण क्षेत्रातील सर्व घटकांनी याला सकारात्मक प्रतिसाद देणे आवश्यक आहे.

शिक्षण क्षेत्रातील पारदर्शकता व गुणवत्ता राखण्यासाठी ही कारवाई अत्यंत महत्त्वाची मानली जात आहे.

Disclaimer: वरील माहिती विविध शैक्षणिक व माध्यम स्रोतांच्या आधारे संकलित केली असून यामध्ये बदल होण्याची शक्यता आहे. अधिकृत माहितीसाठी कृपया NCTE च्या अधिकृत संकेतस्थळाला भेट द्या.