मोठी बातमी! अंगणवाडी सेविका होणार आता शिक्षिका

School Edutech जून ०४, २०२५ 0

मोठी बातमी! अंगणवाडी सेविका होणार आता ‘शिक्षिका’ – 2025 पासून नव्या धोरणाची अंमलबजावणी

📅 School Edutech Team | महाराष्ट्र, जून 2025

राज्यात शिक्षण क्षेत्रात क्रांतिकारी बदल घडणार असून, अंगणवाडी सेविकांना आता शिक्षिकेचा दर्जा दिला जाणार आहे. शैक्षणिक वर्ष 2025-26 पासून महाराष्ट्र शासनाच्या शालेय शिक्षण विभागामार्फत नवीन राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण (Maharashtra Education Policy 2025) लागू करण्यात येणार आहे. या अंतर्गत अंगणवाडी सेविकांना प्रशिक्षण देऊन त्यांच्या भूमिकेला शिक्षिका म्हणून मान्यता दिली जाणार आहे.

🎯 ‘खेळत खेळत शिक्षण’ – नव्या धोरणाचे प्रमुख वैशिष्ट्य

नव्या धोरणात बालकांच्या सर्वांगीण विकासाला केंद्रस्थानी ठेवण्यात आले आहे. ‘मनोरंजनातून शिक्षण’ या तत्त्वाला अधिक महत्त्व देण्यात आले आहे. त्यामुळे आता चिमुकल्यांना अक्षर, अंक, रंग, आकार ओळख, उच्चार व मुळाक्षरे यांचे शिक्षण अंगणवाडी सेविका देणार आहेत. ही शिकवण केवळ शालेय अभ्यासापुरती मर्यादित न राहता अधिक सर्जनशील, आनंददायी आणि बालकांच्या गतीनुसार असेल.

🎓 सेविकांसाठी विशेष प्रशिक्षणाची व्यवस्था

राज्यातील एकूण 1,10,556 अंगणवाड्यांमध्ये सव्वा लाखांहून अधिक सेविका कार्यरत आहेत. या सेविकांना शिक्षिकेच्या भूमिकेसाठी योग्य प्रशिक्षण देण्यात येणार आहे:

बारावी उत्तीर्ण सेविकांसाठी: 6 महिन्यांचे ऑनलाईन बालशिक्षण प्रशिक्षण
दहावी उत्तीर्ण सेविकांसाठी: 1 वर्षाचा प्रमाणित अभ्यासक्रम

या प्रशिक्षणात शिकवले जाणारे मुद्दे:

3 ते 6 वर्षे वयोगटातील मुलांचे भावनिक, सामाजिक व बौद्धिक विकासाचे तंत्र
खेळावर आधारित अध्यापन
पालकांचा सहभाग वाढवून घर आणि अंगणवाडीत समांतर शिक्षण वातावरण निर्मिती

🏫 डायट संस्थेमार्फत 8 कार्यशाळा – 2 यशस्वी पार

बालशिक्षण प्रमाणपत्र अभ्यासक्रमासाठी डायट (जिल्हा शिक्षण व प्रशिक्षण संस्था) मार्फत 8 कार्यशाळांचे आयोजन करण्यात आले आहे. त्यापैकी 2 कार्यशाळा यशस्वीरीत्या पूर्ण झाल्या असून उर्वरित कार्यशाळा लवकरच राबवण्यात येणार आहेत.

👩‍🏫 सेविकांची भूमिका – केवळ सेविका नव्हे, आता ‘शिक्षिका’

नवीन धोरणामुळे अंगणवाडी सेविका केवळ मुलांची देखरेख करणाऱ्या स्त्रिया न राहता, त्या प्रत्यक्षपणे शिक्षिका म्हणून मुलांना शिकवतील. त्यामुळे त्यांचा सामाजिक दर्जाही वाढेल आणि अंगणवाड्यांतील शिक्षणाचा दर्जाही उंचावेल. जिल्हा परिषद शाळांतील पटसंख्याही त्यामुळे वाढण्यास मदत होणार आहे.

नवीन राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरणामुळे अंगणवाडी सेविकांच्या कार्यपद्धतीत आमूलाग्र बदल होणार आहेत. पारंपरिक पद्धतीने केवळ मुलांची देखरेख करणाऱ्या सेविकांची भूमिका आता केवळ काळजी घेणारी न राहता, ती एक प्रशिक्षित शिक्षिकेची असेल. त्यामुळे मुलांच्या सर्वांगीण विकासावर अधिक प्रभावी परिणाम होईल. नवीन अभ्यासक्रमानुसार, अंगणवाडीत ३ ते ६ वयोगटातील बालकांसाठी अध्यापन, सर्जनशील उपक्रम, मनोरंजनाच्या माध्यमातून शिक्षण, संवादकौशल्ये, आणि शारीरिक व मानसिक समतोल साधण्यावर भर दिला जाणार आहे.

या उपक्रमांमध्ये नवनवीन शिक्षण साहित्याचा समावेश असेल, जसे की चित्रफीत, गोष्टी, क्रियाशील खेळ, आणि रंगीत शिक्षण साहित्य. यामुळे मुलांमध्ये शिकण्याची आवड निर्माण होईल. याशिवाय, पालकांचा सहभागही महत्त्वाचा मानला जात आहे. घरातील वातावरण आणि अंगणवाडीतील शिक्षण यामध्ये समन्वय साधण्यासाठी पालकांसोबत नियमित संवाद साधण्यात येईल. शिक्षक, सेविका आणि पालक हे तिघेही आता शिक्षण प्रक्रियेत महत्त्वाचे घटक असणार आहेत.

यामुळे ग्रामीण भागातही शिक्षणाच्या संधी वाढतील आणि शाळेतील विद्यार्थ्यांची संख्या वाढण्यास हातभार लागेल. एकंदरीतच, ही संपूर्ण प्रक्रिया ही बालककेंद्रित, कृतीवर आधारित आणि अधिक प्रभावी शिक्षणाच्या दिशेने एक मोठे पाऊल ठरेल.

🔚 एक नवा अध्याय – अंगणवाड्यांपासूनच गुणवत्तापूर्ण शिक्षणाची सुरुवात

शिक्षणाच्या नव्या दृष्टीकोनात अंगणवाड्या ही फक्त शाळेची पूर्वतयारी राहणार नसून, त्या शालेय शिक्षणाचा अविभाज्य भाग बनणार आहेत. या बदलामुळे ग्रामीण व शहरी भागातील शिक्षणात समानता निर्माण होणार असून, मुलांना शिक्षणाची गोडी सुरुवातीपासूनच लागणार आहे.

School Edutech Team आपल्या वाचकांसाठी असेच महत्त्वाचे आणि परिवर्तनशील शैक्षणिक अपडेट्स घेऊन पुढेही येत राहील. तुमचा अभिप्राय आम्हाला नक्की कळवा!

✍️ तुमच्या विचारांतून शिक्षण घडतं — चला बदल घडवूया!